Soru1: İrtibat bürolarının kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmakta mıdır? İrtibat büroları Yabancı Sermaye Çerçeve Kararı ve bu karara dayanılarak çıkarılan Yabancı Sermaye Çerçeve Kararı Hakkında Tebliğlerde yer alan düzenlemelere göre kurulmakta ve faaliyet göstermektedir. Mevcut yasal düzenlemelere göre irtibat büroları Türkiye’de ticari faaliyette bulunmamakta, kar elde edip transfer edememekte ve bütün masraflarını yurt dışından getirecekleri dövizlerle karşılamak zorunda bulunmaktadır. Buna göre, irtibat bürolarının ilgili mevzuata uygun olarak ticari faaliyette bulunmaması halinde - Mükellefiyetinin tesisine, - İşe başlama bildiriminde bulunulmasına, - kurumlar vergisi beyannamesi verilmesine, gerek bulunmamaktadır. Diğer taraftan ticari faaliyetlerde bulunulması halinde, bütün bu yükümlülüklerin yerine getirilmesi gerekmektedir. Soru2: Kurumlar vergisi hangi süreler içinde beyan edilir ve ödenir? Kurumlar vergisi beyannamesi, hesap döneminin kapandığı ayı takip eden dördüncü ayın birinci gününden yirmibeşinci günü akşamına kadar mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine verilir. Örneğin, mükellefin hesap dönemi takvim yılı ise, kurumlar vergisi beyannamesi, hesap döneminin kapandığı ayı takip eden dördüncü ay olan Nisan ayının 25 inci günü akşamına kadar verilir.Hesaplanan kurumlar vergisinin tamamı, beyannamenin verileceği ayın sonuna kadar (bir defada) ödenir. Soru3: Serbest bölgede faaliyet gösteren bir mükellefçe, 31.12.2002 veya daha önceki tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde elde edilen kurumlar vergisinden istisna edilmiş kazançların dağıtımı halinde tevkifat yapılacak mıdır?31.12.2002 veya daha önceki tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde elde edilen kurumlar vergisinden istisna edilmiş kazançların dağıtımı halinde Gelir Vergisi Kanununun geçici 62 nci maddesinin (b) bendi uyarınca tevkifat yapılmayacağı hükme bağlanmıştır Soru4: Serbest bölgede faaliyet gösteren bir firmanın birleşme ve devir ile tasfiyesiz olarak infisah ederse istisna hükmünden yararlanabilecek midir? İnfisah eden kurum adına düzenlenmiş bulunan faaliyet ruhsatının Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından, devralan kurum adına yenilenmesi ve devralan şirketin de bölgede faaliyet gösteriyor olması durumunda devralan şirket 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunun geçici 3 üncü maddesi hükmünden yararlanabilecektir. Yalnızca faaliyet ruhsatının devri veya satın alınması şeklinde gerçekleşen işlemler, 3218 sayılı Kanunun geçici 3 üncü maddesi ile öngörülen istisnalar kapsamında değerlendirilmeyecektir. Soru5: Serbest bölgelerde faaliyet gösteren bir mükellefin elde ettiği faiz geliri vergilendirilecek midir? 1 Seri No’lu Kurumlar Vergisi Kanunu Genel Tebliği’nde de açıklanmış olduğu üzere; 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu nun 5084 sayılı Kanun un 8 inci maddesiyle değişik 6 ncı maddesi ve 9 uncu maddesiyle eklenen geçici 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde yer alan kazanç istisnası, serbest bölgelerde faaliyet gösteren mükelleflerin faaliyet ruhsatlarında belirtilen süre ile sınırlı olduğundan, istisna uygulaması mükelleflerin faaliyet ruhsatlarında belirtilen sürenin son günü (son gün dahil) bitecektir. Serbest bölgelerde yürütülen faaliyetler çerçevesinde elde edilen hasılatın, serbest bölgelerde yürütülen faaliyetler çerçevesinde yapılacak ödemelerde kullanılıncaya kadar geçici olarak serbest bölgelerde mevduat hesaplarında veya repo işlemlerinde değerlendirilmesi sonucu elde edilen gelirler de söz konusu istisnadan yararlanabilecektir. İstisnanın, bunun dışında, serbest bölgelerde elde edilmiş olsa dahi faiz, repo ve benzeri faaliyet dışı gelirlere teşmil edilebilmesi, 3218 sayılı Kanuna 5084 sayılı Kanunun 9 uncu maddesiyle eklenen geçici 3 üncü maddenin, bu istisnayı sadece bu bölgelerde gerçekleştirilen faaliyetler dolayısıyla elde edilen kazançlar ile sınırlaması nedeniyle mümkün bulunmamaktadır. KURUMLAR VERGİSİ İSTİSNALARI KURUMLAR VERGİSİ HAKKINDA Soru1: Yurt dışında yapılan inşaat işlerinden elde edilen kazançlar hangi şartla kurumlar vergisinden müstesnadır? 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun İstisnalar başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendine göre: Yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanarak Türkiye de genel sonuç hesaplarına intikal ettirilen kazançlar kurumlar vergisinden müstesnadır. Soru2. Kurumlar, hangi hallerde iştirak hissesi veya gayrimenkul satış kazancı istisnasından yararlanamaz? Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendine göre: Kurumların, en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile aynı süreyle sahip oldukları kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının satışından doğan kazançların % 75 lik kısmı kurumlar vergisinden müstesnadır. Diğer yandan, 1 seri numaralı Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’nin "5.6.2.3.4. Menkul kıymet veya taşınmaz ticareti ile uğraşılmaması " başlıklı bölümündeki hükümlere göre,menkul kıymet veya taşınmaz ticareti ve kiralanmasıyla uğraşan kurumların bu amaçla ellerinde bulundurdukları değerlerin satışından elde ettikleri kazançlar istisna kapsamı dışındadır. Taşınmaz ticareti ile uğraşan mükelleflerin faaliyetlerinin yürütülmesine tahsis ettikleri taşınmazların satışından elde ettikleri kazançlara istisna uygulanabilecek; taşınmaz ticaretine konu edilen veya kiralama ya da başka surette değerlendirilen taşınmazların satış kazancı ise istisnaya konu edilmeyecektir. KURUMLAR VERGİSİNDEN MUAF OLMA DURUMLARI Soru1: Genel ve katma bütçeli dairelere ait kreş, konukevleri ve bunların kantinleri kurumlar vergisine tabi midir? Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerine ait olup sadece kamu görevlilerine hizmet veren, kâr amacı gütmeyen ve üçüncü kişilere kiralanmayan kreş ve konukevleri ile askeri kışlalardaki kantinler Kurumlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi kapsamında kurumlar vergisinden muaftır. Öte yandan, konukevlerinde berber, kuaför, bar, kafeterya, oyun salonu, çay bahçesi, pastane, düğün salonu, alakart, fastfood, lokanta, dansing, sauna, yüzme havuzu, fitness ve spor merkezi ile plaj v.b. yerlerde bir bedel karşılığı verilen hizmetlerin muafiyet kapsamında değerlendirilebilmesi mümkün değildir. Askeri kışlalarda açılan ve askerlerin zaruri ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kurulan, kısıtlı türden malların satışının yapıldığı kantinler, kurumlar vergisinden muaf tutulacaktır. Bu kantinler, ev ihtiyaçlarının karşılanmadığı, dışarıya satış yapılmayan ve dolayısıyla iktisadi alanda rekabet eşitsizliği yaratmayacak şekilde faaliyet gösteren yerlerdir. Bu yerlerde giyecek, buzdolabı, çamaşır makinesi gibi dayanıklı tüketim malları v.b. satılması veya dışarıya satış yapılması hallerinde muafiyetten yararlanılamayacaktır. Ayrıca, askerlerin dışında ailelerinin de ihtiyaçlarını karşılayan ve askeri kışlaların dışında başka yerlerde faaliyet gösteren kantinlerin anılan muafiyet hükmünden yararlanması mümkün değildir. (1 Seri Nolu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği (4.5.1- 4.5.2) Soru2: Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı meslek ve teknik okullarının döner sermaye işletmeleri bünyesindeki atölyeleri kurumlar vergisinden muaf mıdır? Milli Eğitim Bakanlığına bağlı meslek liseleri ve teknik okulların atölyelerinin döner sermaye işletmeleri tarafından öğrencilerin teorik bilgilerini pratikte de kullanabilmelerini sağlamak, el becerilerini arttırmak, müteşebbislik ruhlarının geliştirilmesine yardımcı olmak gibi eğitime yönelik amaçlar doğrultusunda işletilmesi halinde söz konusu işletmeler kurumlar vergisinden muaf olacaktır. Anılan işletmelerde, eğitim öğretim faaliyetleri sonucunda ortaya çıkan ürünlerin satılmak suretiyle değerlendirilmesi halinde de muafiyetin kalkması söz konusu değildir. İşletme faaliyetlerinde kullanılmak üzere dışarıdan işçi istihdam edilmesi, fason imalat yaptırılması veya ihale yoluyla iş alınması hallerinde ise okul döner sermaye işletmesi nezdinde kurumlar vergisi mükellefiyeti tesis ettirileceği tabiidir. ( 1 Seri Nolu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği (4.1.1)) Soru3:Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinin işyurtları kurumlar vergisinden muaf mıdır? Kurumlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin (c) bendinde kamu idare ve kuruluşları tarafından sosyal amaçlarla işletilen şefkat, rehin ve yardım sandıkları, sosyal yardım kurumları, yoksuş aşevleri, ceza ve infaz kurumları ile tutukevlerine ait işyurtları, darülaceze atelyeleri, öğrenci yurtları, pansiyonları ve benzeri kuruluşlar kurumlar vergisinden muaf tutulmuştur. 4301 sayılı Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İş Yurtları Kurumunun Kuruluş ve İdaresine İlişkin Kanunun 17 nci maddesi ile Kanunlarda geçen “mütedavil sermayeli işgören cezaevleri ile ıslahevleri” ve “ceza ve ıslahevleri atölyeleri” ibareleri “işyurtları kurumu ve işyurtları” olarak değiştirilmiştir. Bu çerçevede, hükümlü ve tutukluların meslek ve sanatlarını koruyup geliştirmek veya bunlara bir meslek ve sanat öğretmek, bu suretle üretilen ekonomik değerleri pazarlamak için ceza infaz kurumları ile tutukevleri bünyesinde oluşturulan işyurtları kurumlar vergisinden muaftırlar. Belirtilen amaçlar dışında faaliyet gösteren iş yurtlarının ise kurumlar vergisinden muaf tutulması mümkün değildir. Soru4: Spor kulüpleri hangi gelirleri dolayısıyla kurumlar vergisine tâbidir? Kurumlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin (j) bendinde yer alan Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ile özerk spor federasyonlarına tescil edilmiş spor kulüplerinin idman ve spor faaliyetlerinde bulunan iktisadi işletmeleri ile sadece idman ve spor faaliyetlerinde bulunan anonim şirketler kurumlar vergisinden muaftır. Buna göre, bir spor kulübünün Beden Terbiyesi Teşkilatı’na dahil derneklerden, kamu idare ve müesseselerine ait idman ve spor müesseselerinden veya sadece idman ve spor faaliyetlerinde bulunan anonim şirketlerden olması halinde, kulüp kurumlar vergisinden muaftır. Dolayısıyla, spor kulübünün, idman ve spor faaliyetleri ile bağlantılı olarak elde edilecek stadyum maç hasılatı ve stadyum kira gelirleri, radyo ve televizyon yayın gelirleri, forma ve saha içi reklam gelirleri, sponsorluk gelirleri ile sadece idman ve spor faaliyeti yapanlara ve izleyicilere hizmet vermek üzere spor tesislerinde bulunan büfelerin gelirlerinin bulunması halinde kurumlar vergisinden muaf tutulması gerekir. Ancak, kulübün idman ve spor faaliyetleri dışında forma ve diğer spor malzemelerinin satışı, lokal ve otopark işletmeciliği gibi faaliyetlerinin de bulunması halinde kurumlar vergisi muafiyetinden bahsedilemeyecektir. Soru5. Il özel idareleri, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil özel idareleri, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil ettikleri birlikler veya bunlara bağlı müesseseler tarafından işletilen işletmeler hangi şartlar altında kurumlar vergisinden muaftır? Kurumlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin (ı) bendine göre; İl özel idareleri, belediyeler ve köyler ile bunların oluşturdukları birlikler veya bunlara bağlı kuruluşlar tarafından işletilen; a) Kanal, boru ve benzeri yollarla dağıtım yapan su işletmeleri; b) Belediye sınırları içindeki faaliyette bulunan yolcu taşıma işletmeleri; c) Kesim, taşıma ve muhafaza işleriyle sınırlı olmak üzere mezbahalar kurumlar vergisinden muaftır. Bununla birlikte, söz konusu işletmelerin, halkın zorunlu ve temel ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kurulması ve bu kapsamda faaliyette bulunması esastır. Bu işletmelerin ticari maksatlarla faaliyette bulunması ekonomide rekabet eşitsizliği yaratacağından, bu tür faaliyetlerin kurumlar vergisine tâbi tutulması gerekmektedir. SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİR -- FATİH ÇAVUŞ 3820 SOKAK NO:29 Eski izmir Yıkık Camii Cennetçeşme Limontepe Yeşilyurt Hatay Yol Ayrımı Karabağlar/İZMİR TEL: +90 (232) 271 24 46 - + 90 (232) 271 25 26 FAKS: + 90 (232) 271 25 26 Fatih Çavuş İZMİR SERBEST MUHASEBECİ VE MALİ MÜŞAVİRLER ODASI KAYITLI ÜYESİDİR
Soru1: İrtibat bürolarının kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmakta mıdır?
İrtibat büroları Yabancı Sermaye Çerçeve Kararı ve bu karara dayanılarak çıkarılan Yabancı Sermaye Çerçeve Kararı Hakkında Tebliğlerde yer alan düzenlemelere göre kurulmakta ve faaliyet göstermektedir. Mevcut yasal düzenlemelere göre irtibat büroları Türkiye’de ticari faaliyette bulunmamakta, kar elde edip transfer edememekte ve bütün masraflarını yurt dışından getirecekleri dövizlerle karşılamak zorunda bulunmaktadır. Buna göre, irtibat bürolarının ilgili mevzuata uygun olarak ticari faaliyette bulunmaması halinde - Mükellefiyetinin tesisine, - İşe başlama bildiriminde bulunulmasına, - kurumlar vergisi beyannamesi verilmesine, gerek bulunmamaktadır. Diğer taraftan ticari faaliyetlerde bulunulması halinde, bütün bu yükümlülüklerin yerine getirilmesi gerekmektedir.
Soru2: Kurumlar vergisi hangi süreler içinde beyan edilir ve ödenir?
Kurumlar vergisi beyannamesi, hesap döneminin kapandığı ayı takip eden dördüncü ayın birinci gününden yirmibeşinci günü akşamına kadar mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine verilir. Örneğin, mükellefin hesap dönemi takvim yılı ise, kurumlar vergisi beyannamesi, hesap döneminin kapandığı ayı takip eden dördüncü ay olan Nisan ayının 25 inci günü akşamına kadar verilir.Hesaplanan kurumlar vergisinin tamamı, beyannamenin verileceği ayın sonuna kadar (bir defada) ödenir.
Soru3: Serbest bölgede faaliyet gösteren bir mükellefçe, 31.12.2002 veya daha önceki tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde elde edilen kurumlar vergisinden istisna edilmiş kazançların dağıtımı halinde tevkifat yapılacak mıdır?31.12.2002 veya daha önceki tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde elde edilen kurumlar vergisinden istisna edilmiş kazançların dağıtımı halinde Gelir Vergisi Kanununun geçici 62 nci maddesinin (b) bendi uyarınca tevkifat yapılmayacağı hükme bağlanmıştır
Soru4: Serbest bölgede faaliyet gösteren bir firmanın birleşme ve devir ile tasfiyesiz olarak infisah ederse istisna hükmünden yararlanabilecek midir?
İnfisah eden kurum adına düzenlenmiş bulunan faaliyet ruhsatının Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından, devralan kurum adına yenilenmesi ve devralan şirketin de bölgede faaliyet gösteriyor olması durumunda devralan şirket 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunun geçici 3 üncü maddesi hükmünden yararlanabilecektir. Yalnızca faaliyet ruhsatının devri veya satın alınması şeklinde gerçekleşen işlemler, 3218 sayılı Kanunun geçici 3 üncü maddesi ile öngörülen istisnalar kapsamında değerlendirilmeyecektir.
Soru5: Serbest bölgelerde faaliyet gösteren bir mükellefin elde ettiği faiz geliri vergilendirilecek midir?
1 Seri No’lu Kurumlar Vergisi Kanunu Genel Tebliği’nde de açıklanmış olduğu üzere; 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu nun 5084 sayılı Kanun un 8 inci maddesiyle değişik 6 ncı maddesi ve 9 uncu maddesiyle eklenen geçici 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde yer alan kazanç istisnası, serbest bölgelerde faaliyet gösteren mükelleflerin faaliyet ruhsatlarında belirtilen süre ile sınırlı olduğundan, istisna uygulaması mükelleflerin faaliyet ruhsatlarında belirtilen sürenin son günü (son gün dahil) bitecektir. Serbest bölgelerde yürütülen faaliyetler çerçevesinde elde edilen hasılatın, serbest bölgelerde yürütülen faaliyetler çerçevesinde yapılacak ödemelerde kullanılıncaya kadar geçici olarak serbest bölgelerde mevduat hesaplarında veya repo işlemlerinde değerlendirilmesi sonucu elde edilen gelirler de söz konusu istisnadan yararlanabilecektir. İstisnanın, bunun dışında, serbest bölgelerde elde edilmiş olsa dahi faiz, repo ve benzeri faaliyet dışı gelirlere teşmil edilebilmesi, 3218 sayılı Kanuna 5084 sayılı Kanunun 9 uncu maddesiyle eklenen geçici 3 üncü maddenin, bu istisnayı sadece bu bölgelerde gerçekleştirilen faaliyetler dolayısıyla elde edilen kazançlar ile sınırlaması nedeniyle mümkün bulunmamaktadır.
KURUMLAR VERGİSİ İSTİSNALARI
KURUMLAR VERGİSİ HAKKINDA Soru1: Yurt dışında yapılan inşaat işlerinden elde edilen kazançlar hangi şartla kurumlar vergisinden müstesnadır? 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun İstisnalar başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendine göre: Yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanarak Türkiye de genel sonuç hesaplarına intikal ettirilen kazançlar kurumlar vergisinden müstesnadır. Soru2. Kurumlar, hangi hallerde iştirak hissesi veya gayrimenkul satış kazancı istisnasından yararlanamaz? Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendine göre: Kurumların, en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile aynı süreyle sahip oldukları kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının satışından doğan kazançların % 75 lik kısmı kurumlar vergisinden müstesnadır. Diğer yandan, 1 seri numaralı Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’nin "5.6.2.3.4. Menkul kıymet veya taşınmaz ticareti ile uğraşılmaması " başlıklı bölümündeki hükümlere göre,menkul kıymet veya taşınmaz ticareti ve kiralanmasıyla uğraşan kurumların bu amaçla ellerinde bulundurdukları değerlerin satışından elde ettikleri kazançlar istisna kapsamı dışındadır. Taşınmaz ticareti ile uğraşan mükelleflerin faaliyetlerinin yürütülmesine tahsis ettikleri taşınmazların satışından elde ettikleri kazançlara istisna uygulanabilecek; taşınmaz ticaretine konu edilen veya kiralama ya da başka surette değerlendirilen taşınmazların satış kazancı ise istisnaya konu edilmeyecektir. KURUMLAR VERGİSİNDEN MUAF OLMA DURUMLARI Soru1: Genel ve katma bütçeli dairelere ait kreş, konukevleri ve bunların kantinleri kurumlar vergisine tabi midir? Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerine ait olup sadece kamu görevlilerine hizmet veren, kâr amacı gütmeyen ve üçüncü kişilere kiralanmayan kreş ve konukevleri ile askeri kışlalardaki kantinler Kurumlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi kapsamında kurumlar vergisinden muaftır. Öte yandan, konukevlerinde berber, kuaför, bar, kafeterya, oyun salonu, çay bahçesi, pastane, düğün salonu, alakart, fastfood, lokanta, dansing, sauna, yüzme havuzu, fitness ve spor merkezi ile plaj v.b. yerlerde bir bedel karşılığı verilen hizmetlerin muafiyet kapsamında değerlendirilebilmesi mümkün değildir. Askeri kışlalarda açılan ve askerlerin zaruri ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kurulan, kısıtlı türden malların satışının yapıldığı kantinler, kurumlar vergisinden muaf tutulacaktır. Bu kantinler, ev ihtiyaçlarının karşılanmadığı, dışarıya satış yapılmayan ve dolayısıyla iktisadi alanda rekabet eşitsizliği yaratmayacak şekilde faaliyet gösteren yerlerdir. Bu yerlerde giyecek, buzdolabı, çamaşır makinesi gibi dayanıklı tüketim malları v.b. satılması veya dışarıya satış yapılması hallerinde muafiyetten yararlanılamayacaktır. Ayrıca, askerlerin dışında ailelerinin de ihtiyaçlarını karşılayan ve askeri kışlaların dışında başka yerlerde faaliyet gösteren kantinlerin anılan muafiyet hükmünden yararlanması mümkün değildir. (1 Seri Nolu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği (4.5.1- 4.5.2) Soru2: Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı meslek ve teknik okullarının döner sermaye işletmeleri bünyesindeki atölyeleri kurumlar vergisinden muaf mıdır? Milli Eğitim Bakanlığına bağlı meslek liseleri ve teknik okulların atölyelerinin döner sermaye işletmeleri tarafından öğrencilerin teorik bilgilerini pratikte de kullanabilmelerini sağlamak, el becerilerini arttırmak, müteşebbislik ruhlarının geliştirilmesine yardımcı olmak gibi eğitime yönelik amaçlar doğrultusunda işletilmesi halinde söz konusu işletmeler kurumlar vergisinden muaf olacaktır. Anılan işletmelerde, eğitim öğretim faaliyetleri sonucunda ortaya çıkan ürünlerin satılmak suretiyle değerlendirilmesi halinde de muafiyetin kalkması söz konusu değildir. İşletme faaliyetlerinde kullanılmak üzere dışarıdan işçi istihdam edilmesi, fason imalat yaptırılması veya ihale yoluyla iş alınması hallerinde ise okul döner sermaye işletmesi nezdinde kurumlar vergisi mükellefiyeti tesis ettirileceği tabiidir. ( 1 Seri Nolu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği (4.1.1)) Soru3:Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinin işyurtları kurumlar vergisinden muaf mıdır? Kurumlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin (c) bendinde kamu idare ve kuruluşları tarafından sosyal amaçlarla işletilen şefkat, rehin ve yardım sandıkları, sosyal yardım kurumları, yoksuş aşevleri, ceza ve infaz kurumları ile tutukevlerine ait işyurtları, darülaceze atelyeleri, öğrenci yurtları, pansiyonları ve benzeri kuruluşlar kurumlar vergisinden muaf tutulmuştur. 4301 sayılı Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İş Yurtları Kurumunun Kuruluş ve İdaresine İlişkin Kanunun 17 nci maddesi ile Kanunlarda geçen “mütedavil sermayeli işgören cezaevleri ile ıslahevleri” ve “ceza ve ıslahevleri atölyeleri” ibareleri “işyurtları kurumu ve işyurtları” olarak değiştirilmiştir. Bu çerçevede, hükümlü ve tutukluların meslek ve sanatlarını koruyup geliştirmek veya bunlara bir meslek ve sanat öğretmek, bu suretle üretilen ekonomik değerleri pazarlamak için ceza infaz kurumları ile tutukevleri bünyesinde oluşturulan işyurtları kurumlar vergisinden muaftırlar. Belirtilen amaçlar dışında faaliyet gösteren iş yurtlarının ise kurumlar vergisinden muaf tutulması mümkün değildir. Soru4: Spor kulüpleri hangi gelirleri dolayısıyla kurumlar vergisine tâbidir? Kurumlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin (j) bendinde yer alan Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ile özerk spor federasyonlarına tescil edilmiş spor kulüplerinin idman ve spor faaliyetlerinde bulunan iktisadi işletmeleri ile sadece idman ve spor faaliyetlerinde bulunan anonim şirketler kurumlar vergisinden muaftır. Buna göre, bir spor kulübünün Beden Terbiyesi Teşkilatı’na dahil derneklerden, kamu idare ve müesseselerine ait idman ve spor müesseselerinden veya sadece idman ve spor faaliyetlerinde bulunan anonim şirketlerden olması halinde, kulüp kurumlar vergisinden muaftır. Dolayısıyla, spor kulübünün, idman ve spor faaliyetleri ile bağlantılı olarak elde edilecek stadyum maç hasılatı ve stadyum kira gelirleri, radyo ve televizyon yayın gelirleri, forma ve saha içi reklam gelirleri, sponsorluk gelirleri ile sadece idman ve spor faaliyeti yapanlara ve izleyicilere hizmet vermek üzere spor tesislerinde bulunan büfelerin gelirlerinin bulunması halinde kurumlar vergisinden muaf tutulması gerekir. Ancak, kulübün idman ve spor faaliyetleri dışında forma ve diğer spor malzemelerinin satışı, lokal ve otopark işletmeciliği gibi faaliyetlerinin de bulunması halinde kurumlar vergisi muafiyetinden bahsedilemeyecektir. Soru5. Il özel idareleri, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil özel idareleri, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil ettikleri birlikler veya bunlara bağlı müesseseler tarafından işletilen işletmeler hangi şartlar altında kurumlar vergisinden muaftır? Kurumlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin (ı) bendine göre; İl özel idareleri, belediyeler ve köyler ile bunların oluşturdukları birlikler veya bunlara bağlı kuruluşlar tarafından işletilen; a) Kanal, boru ve benzeri yollarla dağıtım yapan su işletmeleri; b) Belediye sınırları içindeki faaliyette bulunan yolcu taşıma işletmeleri; c) Kesim, taşıma ve muhafaza işleriyle sınırlı olmak üzere mezbahalar kurumlar vergisinden muaftır. Bununla birlikte, söz konusu işletmelerin, halkın zorunlu ve temel ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kurulması ve bu kapsamda faaliyette bulunması esastır. Bu işletmelerin ticari maksatlarla faaliyette bulunması ekonomide rekabet eşitsizliği yaratacağından, bu tür faaliyetlerin kurumlar vergisine tâbi tutulması gerekmektedir.
Soru1: Yurt dışında yapılan inşaat işlerinden elde edilen kazançlar hangi şartla kurumlar vergisinden müstesnadır?
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun İstisnalar başlıklı 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendine göre: Yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanarak Türkiye de genel sonuç hesaplarına intikal ettirilen kazançlar kurumlar vergisinden müstesnadır.
Soru2. Kurumlar, hangi hallerde iştirak hissesi veya gayrimenkul satış kazancı istisnasından yararlanamaz?
KURUMLAR VERGİSİNDEN MUAF OLMA DURUMLARI
Soru1: Genel ve katma bütçeli dairelere ait kreş, konukevleri ve bunların kantinleri kurumlar vergisine tabi midir?
Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerine ait olup sadece kamu görevlilerine hizmet veren, kâr amacı gütmeyen ve üçüncü kişilere kiralanmayan kreş ve konukevleri ile askeri kışlalardaki kantinler Kurumlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi kapsamında kurumlar vergisinden muaftır. Öte yandan, konukevlerinde berber, kuaför, bar, kafeterya, oyun salonu, çay bahçesi, pastane, düğün salonu, alakart, fastfood, lokanta, dansing, sauna, yüzme havuzu, fitness ve spor merkezi ile plaj v.b. yerlerde bir bedel karşılığı verilen hizmetlerin muafiyet kapsamında değerlendirilebilmesi mümkün değildir. Askeri kışlalarda açılan ve askerlerin zaruri ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kurulan, kısıtlı türden malların satışının yapıldığı kantinler, kurumlar vergisinden muaf tutulacaktır. Bu kantinler, ev ihtiyaçlarının karşılanmadığı, dışarıya satış yapılmayan ve dolayısıyla iktisadi alanda rekabet eşitsizliği yaratmayacak şekilde faaliyet gösteren yerlerdir. Bu yerlerde giyecek, buzdolabı, çamaşır makinesi gibi dayanıklı tüketim malları v.b. satılması veya dışarıya satış yapılması hallerinde muafiyetten yararlanılamayacaktır. Ayrıca, askerlerin dışında ailelerinin de ihtiyaçlarını karşılayan ve askeri kışlaların dışında başka yerlerde faaliyet gösteren kantinlerin anılan muafiyet hükmünden yararlanması mümkün değildir. (1 Seri Nolu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği (4.5.1- 4.5.2)
Soru2: Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı meslek ve teknik okullarının döner sermaye işletmeleri bünyesindeki atölyeleri kurumlar vergisinden muaf mıdır?
Milli Eğitim Bakanlığına bağlı meslek liseleri ve teknik okulların atölyelerinin döner sermaye işletmeleri tarafından öğrencilerin teorik bilgilerini pratikte de kullanabilmelerini sağlamak, el becerilerini arttırmak, müteşebbislik ruhlarının geliştirilmesine yardımcı olmak gibi eğitime yönelik amaçlar doğrultusunda işletilmesi halinde söz konusu işletmeler kurumlar vergisinden muaf olacaktır. Anılan işletmelerde, eğitim öğretim faaliyetleri sonucunda ortaya çıkan ürünlerin satılmak suretiyle değerlendirilmesi halinde de muafiyetin kalkması söz konusu değildir. İşletme faaliyetlerinde kullanılmak üzere dışarıdan işçi istihdam edilmesi, fason imalat yaptırılması veya ihale yoluyla iş alınması hallerinde ise okul döner sermaye işletmesi nezdinde kurumlar vergisi mükellefiyeti tesis ettirileceği tabiidir. ( 1 Seri Nolu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği (4.1.1))
Soru3:Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinin işyurtları kurumlar vergisinden muaf mıdır?
Kurumlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin (c) bendinde kamu idare ve kuruluşları tarafından sosyal amaçlarla işletilen şefkat, rehin ve yardım sandıkları, sosyal yardım kurumları, yoksuş aşevleri, ceza ve infaz kurumları ile tutukevlerine ait işyurtları, darülaceze atelyeleri, öğrenci yurtları, pansiyonları ve benzeri kuruluşlar kurumlar vergisinden muaf tutulmuştur. 4301 sayılı Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İş Yurtları Kurumunun Kuruluş ve İdaresine İlişkin Kanunun 17 nci maddesi ile Kanunlarda geçen “mütedavil sermayeli işgören cezaevleri ile ıslahevleri” ve “ceza ve ıslahevleri atölyeleri” ibareleri “işyurtları kurumu ve işyurtları” olarak değiştirilmiştir. Bu çerçevede, hükümlü ve tutukluların meslek ve sanatlarını koruyup geliştirmek veya bunlara bir meslek ve sanat öğretmek, bu suretle üretilen ekonomik değerleri pazarlamak için ceza infaz kurumları ile tutukevleri bünyesinde oluşturulan işyurtları kurumlar vergisinden muaftırlar. Belirtilen amaçlar dışında faaliyet gösteren iş yurtlarının ise kurumlar vergisinden muaf tutulması mümkün değildir. Soru4: Spor kulüpleri hangi gelirleri dolayısıyla kurumlar vergisine tâbidir?
Kurumlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin (j) bendinde yer alan Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ile özerk spor federasyonlarına tescil edilmiş spor kulüplerinin idman ve spor faaliyetlerinde bulunan iktisadi işletmeleri ile sadece idman ve spor faaliyetlerinde bulunan anonim şirketler kurumlar vergisinden muaftır. Buna göre, bir spor kulübünün Beden Terbiyesi Teşkilatı’na dahil derneklerden, kamu idare ve müesseselerine ait idman ve spor müesseselerinden veya sadece idman ve spor faaliyetlerinde bulunan anonim şirketlerden olması halinde, kulüp kurumlar vergisinden muaftır. Dolayısıyla, spor kulübünün, idman ve spor faaliyetleri ile bağlantılı olarak elde edilecek stadyum maç hasılatı ve stadyum kira gelirleri, radyo ve televizyon yayın gelirleri, forma ve saha içi reklam gelirleri, sponsorluk gelirleri ile sadece idman ve spor faaliyeti yapanlara ve izleyicilere hizmet vermek üzere spor tesislerinde bulunan büfelerin gelirlerinin bulunması halinde kurumlar vergisinden muaf tutulması gerekir. Ancak, kulübün idman ve spor faaliyetleri dışında forma ve diğer spor malzemelerinin satışı, lokal ve otopark işletmeciliği gibi faaliyetlerinin de bulunması halinde kurumlar vergisi muafiyetinden bahsedilemeyecektir.
Soru5. Il özel idareleri, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil özel idareleri, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil ettikleri birlikler veya bunlara bağlı müesseseler tarafından işletilen işletmeler hangi şartlar altında kurumlar vergisinden muaftır?
Kurumlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin (ı) bendine göre; İl özel idareleri, belediyeler ve köyler ile bunların oluşturdukları birlikler veya bunlara bağlı kuruluşlar tarafından işletilen; a) Kanal, boru ve benzeri yollarla dağıtım yapan su işletmeleri; b) Belediye sınırları içindeki faaliyette bulunan yolcu taşıma işletmeleri; c) Kesim, taşıma ve muhafaza işleriyle sınırlı olmak üzere mezbahalar kurumlar vergisinden muaftır. Bununla birlikte, söz konusu işletmelerin, halkın zorunlu ve temel ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kurulması ve bu kapsamda faaliyette bulunması esastır. Bu işletmelerin ticari maksatlarla faaliyette bulunması ekonomide rekabet eşitsizliği yaratacağından, bu tür faaliyetlerin kurumlar vergisine tâbi tutulması gerekmektedir.